jest to standard ogólnoświatowy w diagnostyce raka stercza. Wskazaniami do biopsji przezodbytniczej prostaty mogą być nieprawidłowości w badaniu palcem lub elewacja poziomu PSA w surowicy krwi. Decyzję o wykonaniu biopsji podejmuje lekarz wraz z pacjentem po ustaleniu wskazań do zabiegu na podstawie stanu klinicznego, wyników badań laboratoryjnych, a czasem również pomocniczych badań obrazowych zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Urologicznego.
Główne wskazania do wykonania biopsji gruczołu krokowego
- nieprawidłowy wynik PSA w surowicy krwi po wykluczeniu innych przyczyn w szczególności czynnego stanu zapalnego
- szybki wzrost miana PSA w surowicy krwi w kolejnych badaniach
- nieprawidłowy wynik badania palcem gruczołu krokowego podczas kontrolnej wizyty urologicznej
- do biopsji mogą również skłonić nieprawidłowości w badaniach pomocniczych np. multiparametrycznym rezonansie magnetycznym gruczołu krokowego - mpMRI
Przed zabiegiem:
Zabieg wykonywany jest zwykle z zastosowaniem odpowiedniej profilaktyki antybiotykowej zlecanej przez lekarza na wizycie wstępnej wraz z ustaleniem wskazań do biopsji i jej terminu. Należy pamiętać, że lekarz wykonujący biopsję zobowiązany jest do samodzielnej oceny i weryfikacji wskazań wraz z rozmową z pacjentem, przekazaniem informacji o planowanym zabiegu jego możliwych powikłaniach i sposobie jego przeprowadzenia.
Przebieg zabiegu:
Biopsję systematyczną gruczołu krokowego stanowiącą tzw. "złoty standard" postępowania diagnostycznego wykonuje się zwykle z użyciem przezodbytniczej sondy ultrasonograficznej.
Po zbadaniu gruczołu krokowego (prostaty) palcem, następuje badanie ultrasonograficzne-TRUS z pomiarami gruczołu.
Następnie lekarz wykonuje znieczulenie nasiękowe środkiem miejscowo-znieczulającym pęczków naczyniowo-nerwowych stercza (prostaty).
Po znieczuleniu pobierane są wycinki z użyciem specjalnej igły automatycznej z każdego płata gruczołu krokowego.
Wycinki po odpowiednim oznaczeniu i utrwaleniu trafiają do pracowni patomorfologicznej. Otrzymany wynik stanowi podstawę do ustalenia dalszego postępowania.
Po biopsji:
Po biopsji gruczołu krokowego możliwe jest przejściowe pojawienie się krwi w moczu, kale i nasieniu. Pacjent pozostaje pod opieką lekarza prowadzącego. Ryzyko poważnych powikłań związnych z zabiegiem nie jest duże jednak z uwagi na około 2% odsetek zakażenia wymagającego hospitalizacji każdy incydent związany z gorączką czuy pogorszeniem oddawania moczu powinien być raportowany lekarzowi!
Wyniki biopsji stercza:
Każdorazowo wynik biopsji powinien być przekazany pacjentowi wraz z komentarzem na wizycie kontrolnej. Lekarz interpretuje otrzymany wynik w sposób przystępny dla pacjenta i powinien ustalić dalszy sposób postępowania i ewentualny plan leczenia.
Doratni wynik biopsji gruczołu krokowego daje możliwość potwierdzenia występowania raka stercza na podstawie wyniku badania histo-patologicznego i wdrożenia właściwego leczenia w czasie umożliwiającym wyleczenie pacjenta lub poprawę rokowania w stosunku do osób nieleczonych.
Ujemny wynik biopsji nie musi jednak przesądzać o braku choroby i konieczna jest w wątpliwych przypadkach obserwacja kliniczna pacjenta pod okiem urologa z oznaczaniem kolejnych poziomów PSA i wykonywaniem ewentualnych badań pomocniczych jak: rezonans wieloparametryczny gruczołu krokowego czy test PCA-3 celem ustalenia ewentualnych wskazań do powtórnej biopsji.
Podsumowanie:
Pomimo rozwijających się nowych metod diagnostycznych biopsja gruczołu krokowego pozostaje niezastąpionym narzędziem w rozpoznawaniu i ustaleniu wskazań do leczenia raka gruczołu krokowego. Badania obrazowe takie jak mpMRI, czy PCA-3 pełnią istotną lecz pomocniczą rolę w procesie diagnostycznym i nie mogą być stosowane samoczielnie w przypadku klinicznego podejrzenia procesu rozrostowego.
